ورق فولادی از اصلی‌ترین تولیدات در صنایع مادر و از مهم‌ترین مصالح در صنایع سنگین است. این ورق خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که یکی از پرکاربردترین آن‌ها ورق ST52 است. فولاد ST52 خواص فیزیکی منحصربه‌فردی دارد که سبب کاربرد گسترده آن در صنایعی مانند خودروسازی، کشتی‌سازی، صنایع سنگین و ساختمان‌سازی شده است.
تفاوت اصلی ورق‌های فولادی با یکدیگر در میزان کربن آن‌هاست. این عنصر است که مشخص می‌کند ورق، چه میزان انعطاف‌پذیر است و تا چه حد می‌تواند تحت عملیات خم‌کاری و ماشین‌کاری قرار بگیرد. دیگر عناصر مهم در ورق‌های فولادی مانند منگنز و سیلیسیوم نیز تاثیر بسیار زیادی بر استحکام، نقطه‌ي ذوب و دیگر خواص فیزیکی آن‌ها دارند.
حال سوال این است که فولاد ST52 چه خواص فیزیکی و شیمیایی دارد؟ انواع این ورق کدام‌اند و قیمت آن چگونه تعیین می‌شود؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد و کاربرد ورق ST52 و نکات مهم هنگام خرید آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با فولادینو همراه شده و با یکی از مهم‌ترین ورق‌های فولادی در صنعت آشنا شوید.
فهرست این مطلب
ورق ST52 چیست؟
ورق سیاه ST52، یکی از انواع ورق سیاه است که به روش نورد گرم تولید می‌شود. این ورق در دسته ورق‌های کم‌کربن جای می‌گیرد. کربن کم سبب می‌شود که ورق در عین انعطاف‌پذیری بالا به‌راحتی جوش بخورد و در برابر فشار نیز مقاومت داشته باشد. فرآیند تولید این ورق مانند دیگر ورق‌های فولادی با ذوب سنگ‌آهن شروع می‌شود؛ اما در ادامه، درصد دیگر مواد تشکیل‌دهنده آن اضافه و کم شده تا استانداردهای کیفی مورد نظر حاصل شوند. نورد گرم، یکی از مهم‌ترین مراحل تولید ورق ST52 است که پس‌ازآن، رنگ ورق به مشکی تغییر می‌کند.
بیشتر بخوانید: تفاوت فولاد ST37 و ST52
ویژگی‌ها و مشخصات ورق ST52
به‌طورکلی، ورق ST52 یک محصول عالی برای مصارفی است که نیاز به ماشین‌کاری، خم‌کاری، جوش‌کاری و به‌طور خلاصه، خواص فیزیکی بالا دارند.
این خواص به دلیل ساختار فیزیکی و شیمیایی این محصول به دست می‌آیند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
خواص شیمیایی شیت ST52
ترکیبات ورق ST52 به شرح زیر است:
- فلز پایه: آهن
- درصد کربن: حداکثر ۰٫۲۳ درصد
- سیلیکون: حداکثر ۰٫۶ درصد
- منگنز: حداکثر ۱٫۶ درصد
- فسفر: حداکثر ۰٫۰۴۵ درصد
- گوگرد: ۰٫۰۴۵ درصد
وجود عنصر منگنز در مشخصات ورق ST52 ، سبب جلوگیری از خشکی بحرانی فولاد می‌شود. خشکی بحرانی، استحکام فولاد را پایین آورده و بر جوش‌پذیری آن تاثیر منفی می‌گذارد. جوش‌پذیری فولاد ST52 به‌قدری مطلوب است که در پروژه‌های صنعتی، نیازی به پیش‌گرم و پس‌گرم ندارد. میزان جذب انرژی آن نیز به‌اندازه‌ای بالاست که می‌توان از بابت استحکام جوش‌ها تحت فشار زیاد نیز مطمئن بود. همان‌طور که می‌بینید، عنصر فسفر در این ورق، حضور بسیار کمرنگی دارد؛ اما همین مقدار نیز سبب عملکرد عالی این ورق در عملیات ماشین‌کاری و براده‌برداری شده است.
ورق ST52 همچنین مقاومت خوبی در برابر خوردگی داشته و برای استفاده در مناطق مرطوب مناسب است. بااینحال، توصیه می‌شود حتما از ورق‌هایی استفاده کنید که دارای پوشش ضدخوردگی هستند و یا تحت عملیات گالوانیزه قرار گرفته‌اند. با گالوانیزه کردن ورق، عمر آن تا ده‌ها سال بدون نیاز به نگهداری، افزایش می‌یابد.
از دیگر مشخصات ورق ST52 می‌توان به هدایت الکتریکی بسیار خوب آن اشاره کرد که ایمنی سازه را در برابر رعدوبرق افزایش می‌دهد. نقطه‌ي ذوب این فلز نیز بسیار بالاست که آن را در برابر حریق نیز بسیار مقاوم می‌کند.
خواص مکانیکی شیت ST52
مقاومت ورق فولاد ST52 در برابر خمش، بسیار بالا، اما کمی کمتر از ورق ST37 است. دلیل اصلی این موضوع افزایش مقدار کربن در این ورق است بااینحال، حضور قابل‌توجه منگنز، سبب خاصیت ارتجاعی قابل‌قبول این ورق شده است. استحکام بالای این محصول در برابر فشار، ضربه و سایش نیز به دلیل وجود عنصر سیلیس در آن، بسیار بالا است.
ویژگی‌های فیزیکی ورق ST57 را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:
- سختی: ۱۴۶ تا ۱۸۷ برینل
- استحکام نقطه‌ي تسلیم: ۳۵۵ مگاپاسکال
- استحکام نهایی: ۵۲۰۰ مگاپاسکال
- مقاومت کششی: ۵۱۰ تا ۶۳۰ مگاپاسکال
- حداکثر ازدیاد طول: ۲۱ درصد در دقیقه
- چگالی: ۷٫۸۵ گرم بر سانتی‌متر مکعب
- نقطه‌ي ذوب: ۱۴۲۰ تا ۱۴۶۰ درجه سانتی‌گراد
- دمای بازگشت: ۸۶۰ تا ۸۹۰ درجه سانتی‌گراد
- دمای فرجینگ: ۸۵۰ تا ۱۰۵۰ درجه سانتی‌گراد
- دمای سخت‌شدن: ۸۶۰ تا ۸۹۰ درجه سانتی‌گراد
- ضریب الاستیسیته: ۲۱۰ هزار نیوتون بر میلی‌متر مربع
انواع فولاد ST52
فولاد ST52 و متعاقبا ورق آن، خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.
هر یک از این انواع در اشکال مختلفی مانند ورق، میلگرد، لوله، میله و نبشی نیز تولید می‌شوند. از نظر کاربردی این ورق به انواع زیر تقسیم می‌شود:
- ورق رول ST52: این ورق، کمترین میزان کربن را داشته و استحکام آن نسبت به دیگر انواع ورق ST52 کمتر و انعطاف‌پذیری‌اش بیشتر است.
- ورق ST52-3: این ورق، معمول‌ترین شکل ورق ST52 در بازار است.
- ورق کربن استیل ST52: این ورق از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی، تفاوت چندانی با ورق ST52-3 نداشته و در ضخامت‌های هشت تا ۱۵۰ میلی‌متر تولید می‌شود.
انواع ورق ST52 بر اساس استاندارد ساخت
به‌طورکلی در کشور ما ورق‌های سیاه از جمله ST52 بر اساس استاندارد DIN EN آلمان ساخته می‌شوند. اما برخی تولیدکننده‌ها از استانداردهای دیگر نیز استفاده می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- استاندارد EN 100025:1990 اروپا
- استاندارد EN 10025-2 اروپا
- استاندارد JIS ژاپن
- استاندارد ASTM آمریکا
کاربرد ورق ST52 در صنعت چیست؟
کاربرد ورق ST52 در صنعت، بسیار متنوع است. با این حال به دلیل انعطاف‌پذیری پایین‌تر نسبت به ورق‌های دیگر مانند ST37 از آن کمتر در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده‌ي کاربرد ورق ST52 شکل آن است. به‌طور مثال از نیشی فولاد ST52 در ساخت دکل‌های مخابراتی، قاب فلزی صنعتی، سازه‌های حمایتی در مسیرهای خط لوله و واحدهای پالایشگاهی استفاده می‌شود. از کاربرد لوله‌های ساخته‌شده از فولاد ST52 نیز می‌توان به سیستم‌های هیدرولیکی فشارقوی در پروژه‌های حفاری‌های نفتی و نیز در ساخت جک‌های هیدرولیکی و پنوماتیکی در خودروسازی اشاره کرد.
به‌طور خلاصه، مهم‌ترین صنایع مصرف‌کننده‌ي ورق ST52 عبارت‌اند از:
- لوله‌سازی
- برخی مصارف ساختمان‌سازی
- ساخت کانتینر
- ساخت ماشین‌آلات صنعتی و سنگین
- خودروسازی به‌خصوص ساخت شاسی و قطعات خودروهای سنگین
- ساخت تجهیزات بالابر ساختمان
- ساخت مخازن
- پل‌سازی، راه‌سازی، ریل‌سازی و شهرسازی
- ابزارسازی
- قطعه‌سازی
- لوازم خانگی
- کشتی‌سازی
- اسکله‌سازی و ساخت سایر سازه‌های دریایی
عوامل تاثیرگذار بر قیمت ورق ST52 در بازار آهن
قیمت ورق ST52 به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها ابعاد و وزن است. معمول‌ترین ضخامت‌ها برای این ورق، هشت تا ۵۵ میلی‌متر هستند. عرض این ورق نیز بین یک تا دو و طول آن نیز بین ۱٫۵ تا ۶ متر است. لازم به ذکر است که ورق ST52 معمولا در ضخامت‌های پایین تولید نمی‌شود؛ چرا که اساسا نیازی هم به ورق‌های نازک از این نوع وجود ندارد. از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر قیمت ورق فولاد ST52 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قیمت قراضه‌ي آهن. قیمت قراضه‌ي آهن خود تحت تاثیر عوامل متعددی مانند قیمت ارز، وضعیت معادن، بورس و غیره است.
- قیمت ارز. قیمت ارز، یکی از اصلی‌ترین عوامل موثر بر قیمت محصولات صنعتی است. ورق ST52 نیز از این قاعده مستثنا نیست. بسیاری از کارخانه‌های تولید این ورق، مواد اولیه‌ي آن را از کشورهای خارجی وارد می‌کنند.
- هزینه‌های مربوط به انرژی. انرژی به طرق مختلفی بر قیمت ورق‌های فولادی اثرگذار است. یکی از مهم‌ترین آن‌ها سوخت خودروهای حمل‌ونقل است. هزینه‌های مربوط به گاز، آب و برق در کارخانه‌های تولیدی را نیز باید به این عامل اضافه کنیم.
- ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی. به‌طورکلی، هرچه گرید محصولی که خریداری می‌کنید بالاتر باشد، قیمت ورق نیز طبیعتا افزایش می‌یابد.
- عرضه و تقاضا. وضعیت عرضه و تقاضا در صنایع مصرف‌کننده‌ي ورق ST52 تاثیر قابل‌توجهی بر قیمت این محصول دارد.
نکات مهم هنگام خرید ورق فولاد ST52
به‌غیراز قیمت، هنگام خرید ورق ST52 باید به موارد مهم زیر نیز دقت داشته باشید:
- اعتبار برند. حتی‌الامکان تنها از برندهای شناخته‌شده مانند فولاد مبارکه اصفهان، فولاد گیلان، اکسین اهواز و کاویان خرید کنید.
- دریافت ضمانت‌نامه‌ي محصول
- دریافت شناسنامه‌ي مشخصات ورق ST52
- توجه به سایز و وزن محصول
همچنین لازم است که این ورق را پیش از مصرف تحت تست غیرمخرب اولتراسونیک قرار دهید. در این تست از امواج فرابنفش استفاده می‌شود و هدف از آن، یافتن هرگونه ایراد مانند ترک، خلل‌وفرج، حباب و حفره در لایه‌های رویی و زیرین ورق است. با وجود هزینه‌ي اضافه‌ای که این تست به شما تحمیل می‌کند، لزوم انجام آن ضروری بوده و از خسارت‌های آتی پیشگیری می‌کند.
جمع‌بندی
ورق سیاه نورد گرم، یکی از پرکاربردترین ورق‌ها در صنعت است که خود به انواع مختلفی از جمله ST52 تقسیم می‌شود. در این مقاله، این ورق را از جهات مختلف از تولید تا قیمت و خرید، موردبررسی قرار دادیم. همان‌طور که گفتیم، ماده‌ي اصلی سازنده‌ي این ورق نیز آهن است؛ اما درصد کربن و دیگر عناصر مهم مانند منگنز، سیلیسیوم و فسفر در آن نسبت به دیگر ورق‌ها متفاوت است. این ورق، حداکثر ۰٫۲۲ درصد کربن دارد که نسبت به ورق ST37 کمی بیشتر بوده و سبب انعطاف‌پذیری کمتر، اما مقاومت بیشتر آن در برابر فشار شده است.ورق ST52 معمولا بر اساس استاندارد DIN EN تولید شده و دارای عملکرد عالی در عملیات خم‌کاری، ماشین‌کاری، جوش‌کاری و تحمل فشار است. کاربرد اصلی این ورق در صنایع سنگین مانند کشتی‌سازی، ماشین‌سازی، خودروسازی، ساخت لوله‌های پروژه‌های حفاری نفتی و در موارد محدود، ساختمان‌سازی است. هنگام خرید این محصول باید به اعتبار برند تولیدکننده، ابعاد و دریافت ضمانت‌نامه و مشخصات این ورق توجه کرد.
شما می‌توایند جهت مشاهده قیمت روز ورق ST52 و خرید این محصول به سایت فولادینو مراجعه کرده و علاوه بر مشاهده قیمت انواع آهن‌آلات و فولادهای آلیاژی از سایر خدمات این مجموعه نیز استفاده کنید.