ورق‌های فلزی به‌ویژه فولادی و گالوانیزه، کاربردهای زیادی در صنعت دارند. این ورق‌ها در شکل خام به رنگ طبیعی فلز بوده و ظاهرشان تنها می‌تواند مات یا براق باشد. تولید این محصول در رنگ‌های مختلف، نیازمند به‌کارگیری تکنولوژی رنگ‌آمیزی الکترواستاتیک است. فرآیندی که به تولید محصولی به نام ورق رنگی یا ورق گالوانیزه رنگی منجر می‌شود. ورق‌های رنگی کاربردها و مزایای زیادی داشته و خود به انواع دیگری تقسیم می‌شوند.
در این مقاله، ضمن تعریف اینکه ورق رنگی چیست، تاریخچه‌ی تولید آن در کشور را مرور کرده و روش‌های تولیدش را بررسی می‌کنیم. همچنین انواع این محصول، کاربردها، مزایا و تولیدکننده‌های برتر آن در ایران را نیز معرفی خواهیم کرد. تا انتهای متن با فولادینو همراه باشید.
فهرست این مطلب
ورق رنگی چیست؟
به ورق فولادی که با استفاده از پوشش‌های الکترواستاتیک رنگ‌آمیزی شده باشد، ورق رنگی گفته می‌شود. لازم به ذکر است که ورق فولادی، تنها به شکل گالوانیزه قابلیت رنگ‌آمیزی دارند. ورق گالوانیزه، از یک لایه‌ی خارجی از جنس فلز روی یا زینک برخوردار است که مقاومت آن را در برابر خوردگی تا حداقل ۳۰ سال، افزایش می‌دهد.
رنگ‌آمیزی به روش الکترواستاتیک تنها روشی است که می‌تواند کیفیت لازم را برآورده کرده و دوام بالایی روی فلز داشته باشد. طی فرآیند رنگ‌آمیزی، ضخامت ورق کمی افزایش می‌یابد. با‌این‌حال، ذکر این نکته لازم است که ورق‌های رنگی به دلیل کاربردهای خاص‌شان عمدتا در ضخامت‌های پایین تولید می‌شوند.
تاریخچه ورق رنگی در ایران
تولید این محصول در ایران به دلیل تکنولوژی‌های پیچیده‌اش تا سال ۱۳۹۷ محقق نشد. در این سال، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، ورق‌های رنگی را با هدف کاربرد در صنایع لوازم خانگی تولید و آن‌ها را با عنوان High Glass روانه‌ی بازار کرد. این شرکت، از فولاد نرم به‌عنوان مواد اولیه ورق‌های رنگی خود استفاده کرد. شرکت هفت الماس قزوین و دیگر شرکت‌ها در سال‌های بعدی به جمع تولیدکنندگان این محصول در ایران پیوسته و رفته‌رفته کشور را در این زمینه خودکفا کردند. وبسایت فولادینو نیز یکی از اصلی‌ترین بازارهای آنلاین خرید این محصول در کشور است.
بیشتر بخوانید: با انواع ورق فلزی و کاربردهای آن آشنا شوید
روش و مراحل تولید ورق رنگی
تولید ورق گالوانیزه رنگی به مراحل زیر تقسیم می‌شود:
- شستشوی کلاف‌های ورق گالوانیزه با مواد شیمیایی مخصوص به‌منظور حذف چربی‌ها و آلودگی‌ها از روی سطح فلز
- برس‌کاری سطح ورق؛ این کار با استفاده از غلطک مخصوص انجام شده و پس از آن، سطحی یکنواخت و صاف خواهیم داشت که سبب کیفیت بهتر فرآیند رنگ‌آمیزی می‌شود.
- شستشوی ورق با آب و خشک کردن آن با هوادهی
- اعمال مواد شیمیایی مخصوص روی ورق به‌منظور افزایش مقاومت آن در برابر خوردگی
- اعمال یک لایه رنگ پرایمر
- اعمال چندباره‌ی رنگ مورد نظر روی ورق به روش الکترواستاتیکی
- خشک کردن ورق‌ها در کوره و سپس انتظار برای سرد شدن آن‌ها
- اعمال لایه‌ی نهایی رنگ به روش الکترواستاتیکی
- قرار دادن مجدد ورق در کوره
پس از سرد شدن ورق، محصول نهایی رول شده و قابل‌استفاده خواهد بود.
انواع ورق رنگی
ورق رنگی بر اساس شکل و طرح به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هریک کاربردهای خاص خودشان را دارند. در این بخش آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
۱) ورق شادولاین
اگر می‌پرسید که پرکاربردترین ورق رنگی چیست؟ جواب، ورق شادولاین است. این ورق ذوزنقه‌ای شکل است و یکی از سبک وزن‌ترین انواع ورق گالوانیزه رنگی محسوب می‌شود.
ساخت ساندویچ پانل، انواع سقف و دیوار و مصارف متعدد در صنعت خودروسازی از جمله کاربردهای این محصول شیاردار هستند.
۲) ورق رنگی طرح سفال پالرمو
در شهر پالرموی ایتالیا، سقف بیشتر خانه‌ها از این ورق ساخته می‌شود و دلیل نام‌گذاری این محصول نیز، همین موضوع است. این ورق موج‌دار و مشبک به ضخامت تقریبی ۰٫۵ میلیمتر ساخته می‌شود.
اصلی‌ترین کاربرد آن در سقف خانه و ویلا است و مقاومت بالایی نیز در برابر ضربه و نور خورشید دارد. ضخامت رنگ این ورق معمولا بین ۲۰ تا ۲۵ میلیمتر است.
۳) ورق ژنوا
اگر می‌پرسید که لوکس‌ترین و گران‌ترین ورق رنگی چیست؟ پاسخ، ورق طرح ژنوا است. این ورق نیز نام خود را از شهری در ایتالیا وام گرفته که برای اولین بار در آن تولید شد. ورق ژنوا، بیشتر برای سقف و پوشش آلاچیق‌ها در ضخامت ۰٫۵ میلیمتر استفاد می‌شود. شکل آن نیز شامل برجستگی‌های مثلثی بزرگی است که بین آن‌ها را شیارها و برجستگی‌های کوچکتر پر کرده‌اند.
۴) ورق ذوزنقه‌ای
ورق رنگی طرح ذوزنقه، یک ورق شیاردار با برجستگی‌های منظم و نسبتا عمیق و با مقطع ذوزنقه است. این محصول، بیش از هر صنعت دیگری در ساخت ساختمان کاربرد داشته و به دلیل شکل نسبتا ساده‌اش نصب آسانی نیز دارد.
۵) ورق سینوسی یا کرکره‌ای
ورق رنگی سینوسی شباهت زیادی به ورق ذوزنقه‌ای دارد، با این تفاوت که زوایای مقطع برجستگی‌های آن، نرم‌تر هستند. به همین دلیل این ورق از روبه‌رو به شکل یک نمودار سینوسی دیده می‌شود.
بیشترین کاربرد این محصول در اجرای سقف شیروانی است. ورق کرکره‌ای یکی از قدیمی‌ترین انواع ورق رنگی محسوب شده و به دلیل فرآیند شکل‌دهی ساده‌تر، قیمت مناسبی نیز دارد.
کاربردهای ورق رنگی
در صنایع مختلف، هرجا که از ورق به‌عنوان نما و سطح خارجی استفاده شود، ورق رنگی کاربرد خواهد داشت. مهم‌ترین کاربردهای این محصول عبارتند از:
- صنعت خودروسازی: به‌عنوان بدنه خودرو در قسمت‌های خارجی یا داخلی و همچنین ساخت ماشین‌آلات سنگین
- صنایع الکترونیک: مانند ساخت بدنه‌ی دستگاه‌های دیجیتال اعم از کامپیوتر، موبایل و غیره
- صنایع لوازم خانگی: اعم از تولید ماشین‌های لباس‌شویی و ظرف‌شویی، اجاق گاز، مایکروویو، بدنه‌ی پکیج و آبگرمکن، بخاری، لوازم دکوراتیو، یخچال و غیره
- صنایع دکوراسیون داخلی خانه: مانند کابینت‌سازی، پارتیشن‌سازی، مبلمان خانگی، مبلمان و تجهیزات اداری و غیره
- صنایع ساختمان‌سازی: به‌خصوص در نمای ساختمان، سقف‌های شیروانی خانه و ویلا و ساخت بدنه‌ی انبار و سوله
- کانتینرسازی
مشخصات ورق رنگی
این محصول درحال‌حاضر در کشور ما در ۱۵ رنگ مختلف تولید می‌شود. این رنگ‌ها شامل رنگ‌های اصلی مانند آبی، قرمز، سفید و برخی رنگ‌های دیگر هستند. ضخامت ورق‌های رنگی عمدتا بین ۰٫۱۸ تا ۰٫۷ میلیمتر است؛ اما ضخامت‌های ۰٫۲، ۰٫۲۲، ۰٫۳، ۰٫۴، ۰٫۵ و ۰٫۶ میلیمتر، کاربرد بیشتری دارند. ضخامت رنگ در قسمت جلویی یا نمای ورق نیز معمولا بین ۲۰ تا ۲۵ و در پشت آن، بین هفت تا ۱۵ میکرون درنظر گرفته می‌شود.
همچنین، عرض رول ورق رنگی نیز معمولا ۱۰۰ یا ۱۲۵ سانتی‌متر است. معمول‌ترین ابعاد رول نیز یک در دو متر یا ۱٫۲۵ در ۲٫۵ متر هستند. طول کل رول نیز می‌تواند بنا به سفارش مشتری تعیین شود.
اما در میان مشخصات این محصول، وزن آن اهمیت بیشتری داشته و تاثیرگذاری زیادی روی هزینه‌های سفارش‌دهنده دارد. ضخامت اندک این ورق، مسلما وزن آن را نیز کاهش داده است؛ اما مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در این مورد، چگالی ورق است. چگالی استاندارد ورق گالوانیزه، ۷٫۸۶ است. بر این اساس، وزن ورق با ضخامت ۰٫۲ میلیمتر، طول دو و عرض یک متر، برابر با ۳٫۱۴۴ کیلوگرم خواهد بود.
مزایای استفاده از ورق رنگی
مسلما اولین و مهم‌ترین مزیت استفاده از ورق گالوانیزه رنگی ، زیبایی ظاهری آن است. همین ویژگی سبب شده است که ورق گالوانیزه را بتوان در سطوح خارجی و نمای محصولات و سازه‌های مختلف اعم از خودرو و لوازم خانگی تا نمای ساختمان‌ها ببینیم. دیگر مزایای استفاده از این محصول عبارتند از:
- مقاومت عالی در برابر خوردگی: فولاد گالوانیزه به‌تنهایی مقاومت بسیار خوبی در برابر رطوبت و خوردگی دارد. طی فرآیند رنگ‌آمیزی الکترواستاتیک، این مقاومت بهبود نیز پیدا می‌کند.
- نصب آسان و سریع: سوراخ‌کاری آن آسان بوده و بنابراین به‌راحتی می‌توان آن به اتصالات دیگر متصل کرد.
- دوام بالای رنگ: رنگ‌آمیزی الکترواستاتیکی سبب برقراری پیوند قوی بین دانه‌های رنگی و سطح فولاد می‌شود. به همین دلیل، می‌توان مطمئن بود که رنگ ورق در برابر رطوبت، نور خورشید و دیگر عوامل، ثبات بالایی خواهد داشت.
- شکل‌پذیری بالا: وزن سبک و رنگ‌آمیزی به شیوه‌ی کوره‌ای، سبب شکل‌پذیری و قابلیت خم‌کاری عالی آن شده است. به همین دلیل، این محصول را به شکل شیاردار در سقف‌های شیروانی می‌بینیم.
- قیمت مقرون‌به صرفه: به‌دست‌آوردن محصولی با این کیفیت و دوام به روش‌ها یا از مواد اولیه‌ی دیگر، هزینه‌های بیشتری دارد.
- کمک به ایمنی ساختمان: این محصول وزن سبکی داشته و استفاده از آن به جای دیگر محصولات مشابه، سبب بهبود ایمنی ساختمان در حوادثی مانند زلزله می‌شود.
شما می‌توانید جهت اطلاع از قیمت ورق رنگی به وبسایت فولادینو مراجعه کرده و علاوه بر خرید این محصول، از سایر خدمات این مجموعه نیز استفاده کنید.
کارخانجات تولید کننده ورق رنگی
کشور ما یکی از قطب‌های تولید فولاد و محصولات فولادی در دنیاست. دهه‌هاست که تولیدکننده‌های بسیاری در این صنعت مشغول بوده و محصولات خود را به کشورهای دیگر نیز صادر می‌کنند. شناخته‌شده‌ترین کارخانه‌های تولید ورق رنگی در ایران عبارتند از:
- فولاد مبارکه اصفهان
- صنایع هفت الماس قزوین
- شرکت ورق خودروی شهرکرد
- گروه فولاد بهمن قائم‌شهر
- شرکت کارخانجات نورد و لوله سمنان
- شرکت فولاد امیرکبیر کاشان
سخن آخر
ورق رنگی یکی از مهم‌ترین مواد اولیه در بسیاری از صنایع ازجمله خودروسازی، لوازم خانگی، ساخت‌وساز و لوازم الکترونیک محسوب می‌شود. پایه‌ی این محصول، فولاد گالوانیزه است که به روش رنگ‌آمیزی الکترواستاتیکی به رنگ‌های مختلف و متنوعی درآمده و زیبایی بصری را نیز به ویژگی‌های این ورق اضافه کرده است. ورق رنگی معمولا در ضخامت پایین و با عرض یک تا ۱٫۲۵ سانتی‌متر تولید می‌شود. این محصول، خود شامل انواع دیگری شده که عمدتا بر اساس طرح از یکدیگر متمایز می‌شوند. شادولاین، پالرمو، ژنوا، سینوسی و ذوزنقه‌ای مهم‌ترین انواع این ورق گالوانیزه رنگی هستند. رنگ و فولاد زیرین همگی این محصولات، دوام بسیار خوبی در برابر خوردگی داشته و قابلیت خم‌کاری بالایی دارند.